Wanneer je de term artificiële intelligentie↓De meest dominante associatie met AI is machine learning. Uit onderzoek van de World Intellectual Property Organisation (WIPO) uit 2019 blijkt tevens dat machine learning de meest dominante AI-technologie is die in patentaanvragen is opgenomen. Binnen deze toekomstverkenning richten we ons daarom hoofdzakelijk op machine learning. >Hoofdstuk 1.1.1 (AI) gebruikt, dan krijg je in de meeste gezelschappen wel de aandacht. We willen er allemaal ‘iets’ mee. Maar over de vraag wat AI precies is en wat we er precies mee kunnen bestaat geen consensus. Vaak wordt gesproken over ‘de technologie’, maar eigenlijk kun je niet van een technologie spreken. Het is de uitkomst van een aaneenschakeling van verschillende technologieën die gezamenlijk een vorm van intelligentie↓Intelligentie kan omschreven worden als een aaneenschakeling van verstandelijke vermogens, processen en vaardigheden, zoals kunnen redeneren en je flexibel kunnen aanpassen in nieuwe situaties. >Hoofdstuk 1.2.1 voortbrengen. Deze kunstmatige vorm van intelligentie kan daarbij op verschillende manieren bereikt worden. Denk bijvoorbeeld aan whole brain emulation (WBE), waarbij getracht wordt een volledig brein in een computer te uploaden. Wanneer het over AI gaat, dan gaat het in de meeste gevallen echter over toepassingen op het gebied van machine learning. Het gaat bij machine learning over een revolutie waarin mensen niet meer programmeren (als dit, dan dat), maar waarin machines zelf regels afleiden uit data. Zonder een grote hoeveelheid data↓Een van de grootste beperkingen van AI is dat het afhankelijk is van grote hoeveelheden data. Bij deep learning wordt daarom ook wel gesproken over data-hungry neural networks. Dit maakt dat de technologie niet goed is in randgevallen, waarbij weinig data beschikbaar is. >Hoofdstuk 1.2.3, rekenkracht en algoritmen↓Een algoritme is een wiskundige formule. Het is een eindige reeks instructies die vanuit een gegeven begintoestand naar een vooraf bepaald doel leidt. >Hoofdstuk 1.1.1 geen AI.
Een vergelijkbaar principe lijkt voor ethiek te gelden; het is niet eenvoudig om tot een eenduidige opvatting erover te komen. Ethiek is een tak binnen de filosofie die zich bezighoudt met de systematische reflectie van wat als goed of juist handelen bestempeld wordt. Wanneer het over ethische vraagstukken gaat dan vinden we er allemaal wel ‘iets’ van. Maar vanuit welk perspectief we precies redeneren weten we vaak niet. ‘De ethiek’ bestaat niet. Er zijn verschillende ethische stromingen, zoals bijvoorbeeld de gevolgenethiek↓De gevolgenethiek stelt dat de gevolgen van een bepaalde handeling bepalen of er sprake is van ‘juist handelen’. Het gedrag moet dus positieve gevolgen hebben, zelfs wanneer hierbij bepaalde beginselen ondermijnd worden. De handeling zelf wordt dus niet ter discussie gesteld, alleen de gevolgen ervan. >Hoofdstuk 3.1.3 (waarbij de focus ligt op het resultaat van het handelen) en de beginselethiek↓Bij beginselethiek wordt steeds een beginsel als uitgangspunt genomen. Denk bijvoorbeeld aan eerbied voor het leven en menselijke waardigheid. Bij de oplossing van een ethisch probleem moet recht gedaan worden aan een of meer van deze beginselen of principes. Het beginsel dient hierbij te allen tijde toegepast te worden, onafhankelijk van de gevolgen. >Hoodstuk 3.1.3 (waarbij het uitgangspunt het beginsel is, ongeacht de gevolgen van het handelen). Denk bijvoorbeeld aan Robin Hood; hij steelt geld en goederen van de rijken om aan de armen te geven. De vraag of dit ethisch verantwoord is hangt af van het perspectief. In de gevolgenethiek zijn de acties van meneer Hood te verdedigen, het draagt immers bij aan meer gelijkwaardigheid. Maar vanuit de beginselethiek niet: stelen mag niet, ook niet als het voor een goed doeleinde is.
Het feit dat AI en ethiek beide overkoepelende begrippen zijn, waaronder verschillende stromingen en benaderingen vallen, maakt de discussie er niet eenvoudiger op. In discussies lopen verschillende AI-toepassingen en ethische stromingen dan ook vaak door elkaar heen. Het is daarom van belang om de opkomst van ethiek in AI nader te bekijken en verschillende ethische vraagstukken en stromingen te onderscheiden.