2.

Winner takes all

NIEUWS
———————————————————————–
Hoe de strijd om AI voor grote verdeeldheid zorgt

De clash tussen het Oosten en het Westen is verder opgelopen. Overheden doen er alles aan om niet achter te raken. Wie gaat de rat race om AI winnen? Het lijkt erop dat vooral de gewone burger de dupe wordt van deze wedstrijd. Een grote groep mensen heeft steeds minder regie over het eigen leven.

Redactie – 16 december 2035 – Leestijd 2 minuten

De voormalige Russische president Poetin zei het bijna 20 jaar geleden al: het land met de beste artificiële intelligentie (AI) zal over de wereld heersen. China leek lange tijd de beste kaarten in handen te hebben, maar Amerika is begonnen aan een sterke comeback. Ook in Europa wordt inmiddels hard aan de AI-weg getimmerd. Er worden miljarden in AI-toepassingen geïnvesteerd. De vraag is echter of het geld wel zo goed besteed is.

Geopolitieke spanningen

Naast de economische belangen lijkt met name de angst voor politieke inmenging en afhankelijkheid zwaar te wegen. Over en weer worden serieuze beschuldigingen van spionage gedaan. Zo zou China met de implementatie van het 7G netwerk in Europa grote hoeveelheden data hebben afgetapt en zou Amerika, ondanks het internationale verbod, autonome drones boven China en het Midden-Oosten laten cirkelen. Dit alles zorgt voor enorme geopolitieke spanningen. Europa leek er een hele tijd als scheidsrechter tussenin te staan, maar heeft inmiddels ook besloten om voor de winst te gaan. Volgens de EU zijn we te lang afhankelijk geweest van overzeese private bedrijven en kunnen we niet langer onbekende blackboxes inkopen waar we geen controle over hebben. Europa investeert daarom fors in haar eigen digitale infrastructuur om zo haar onafhankelijkheid terug te eisen.

Hoogleraar Internationale Betrekkingen, Ellen van der Linden, waarschuwt echter voor een implosie van de samenleving. “De wereld is paranoïde geworden: niemand vertrouwt elkaar nog. In plaats van met elkaar samen te werken, wantrouwen we elkaar en proberen we alles voor elkaar af te schermen”. Sterker nog, AI wordt continu ingezet om elkaar te ondermijnen. Bijna dagelijks duiken deep fakes op van regeringsleiders die gevaarlijke uitspraken doen. Manipulatie, propaganda en discriminatie zijn aan de orde van de dag. Volgens van der Linden zijn we op een punt gekomen dat we het vertrouwen in informatie zijn verloren. “Mensen kunnen geen onderscheid meer maken tussen real en fake news en vertrouwen daarom maar nergens meer in. Het probleem is dat een democratie niet kan functioneren als we niet meer in informatie vertrouwen. Een implosie van de samenleving ligt op de loer.”

» We zijn op een punt gekomen dat we het vertrouwen in informatie zijn verloren «

— Ellen van der Linden, Hoogleraar Internationale Betrekkingen

Cans en cannots

Toch gaat deze theorie volgens socioloog Tijmen Laurier niet voor de gehele samenleving op. Er is volgens hem een grote groep mensen die juist te veel vertrouwen in AI-systemen legt. “Veel mensen kunnen niet inschatten of het advies van een systeem voor hen persoonlijk goed uit zal pakken en nemen daardoor juist alles over wat het systeem hen aanbeveelt.” Hierdoor ontstaat een enorme afhankelijkheid en mensen verliezen de regie over het eigen leven. Mensen staan hierdoor niet meer in contact met hun eigen intuïtie en verliezen hun gut feeling. Deze groep mensen wordt daarbij veel sneller gemanipuleerd en wordt aan alle kanten door aasgieren leeggeplukt. “Waar de klassieke verdeling tussen cans en cannots vooral ging over de kennis en kunde om systemen te kunnen gebruiken, gaat de verdeling nu over het wel of niet in staat zijn om eigen keuzes te maken, onafhankelijk van het AI-systeem”, aldus Laurier. De cannots van deze tijd zijn dus juist te afhankelijk geworden van de technologieën”.

Een voordeel is dat door de ontstane rat race overheden er alles aan doen om de ontwikkeling van AI niet alleen te versnellen, maar ook te reguleren. AI wordt hierdoor hoofdzakelijk ingezet als tool om menselijke prestaties te verbeteren. Wanneer we AI minder als wedstrijd gaan benaderen en meer als hulpmiddel, biedt AI grote kansen. De angst dat robots ons gaan overnemen is in ieder geval ongegrond gebleken.  

2.

Winner takes all