NIEUWS
———————————————————————–
Aangekondigde AI-Winter zet door: de hype is definitief voorbij
Ondanks de torenhoge investeringen in artificiële intelligentie (AI), zijn de prestaties van de technologieën sterk achtergebleven. Technologische uitdagingen, zoals biases en explainability, zijn niet opgelost. Het vertrouwen in de toepasbaarheid van de technologieën is verdampt.
Redactie – 16 december 2035 – Leestijd 2 minuten
De belofte die AI ooit was kan niet worden waargemaakt. Overheden hebben de geldkraan dichtgedraaid en fondsen en subsidies zijn bevroren. Organisaties investeren niet langer in de technologieën. AI wordt afgeschreven als hype en de term wordt niet meer gebruikt. De droom om menselijke intelligentie te kopiëren is losgelaten.
De meningen zijn verdeeld
Maar hoe heeft het zover kunnen komen? In de afgelopen decennia werden nog miljarden in de technologieën gepompt. AI zou wereldproblemen kunnen oplossen. De meningen over het ontstaan van deze AI-Winter lopen sterk uiteen. Volgens AI-expert Joost de Jong draait het allemaal om vertrouwen. “Jarenlang doken er berichten op over mensen die op basis van leeftijd, geslacht of afkomst systematisch werden benadeeld door AI-systemen. Denk bijvoorbeeld aan geautomatiseerde sollicitatieprocedures en claimafhandelingen door verzekeraars. Dit maakte de kloof in de samenleving alleen maar groter. Ook de onzekerheidsmarges die met de technologieën gepaard gaan zijn voor veel mensen onacceptabel gebleken. Fouten maken is menselijk, maar een machine die de fout ingaat wordt afgeschreven.” We hebben dan ook te maken met autonome systemen die ‘beslissen’ over leven en dood. Een foutieve diagnose in het ziekenhuis, een dodelijk ongeluk op de weg of een defensiedrone die het verkeerde target neerhaalt, is cruciaal voor het vertrouwen. “Daarnaast is de explainability, oftewel de uitlegbaarheid van de technologieën, altijd een probleem gebleven. AI is nog steeds een blackbox. Naarmate de toepassingen complexer werden, werden de systemen dat ook. We konden niet meer onder de motorkap kijken en dat heeft veel mensen doen besluiten de motorkap definitief dicht te gooien”, aldus de Jong.
» Fouten maken is menselijk, maar een machine die de fout ingaat wordt afgeschreven «
— Joost de Jong, AI-expert
Volgens voormalig AI-Hoogleraar Marieke de Graaf gaat er een ander probleem aan vooraf. “AI-projecten zijn met name mislukt doordat de technologieën ondoordacht en zonder duidelijk doel werden ingezet. Overheden en organisaties zijn te veel uitgegaan van het probleemoplossend vermogen van AI, zonder goed na te denken over het doel dat ze ermee voor ogen hadden.” AI werd dus te pas en te onpas ingezet voor problemen waarbij AI niet de beste oplossing was. Hierdoor zijn de hoge verwachtingen logischerwijs niet waargemaakt. Het debat over AI is volgens de Graaf daarbij altijd erg ongeïnformeerd gebleven. “De kennisgap tussen techneuten en beleidsmakers was immens groot en er werd volledig langs elkaar heen gepraat. AI-projecten waren nog voordat ze werden geïmplementeerd gedoemd om te mislukken.”
Niet de eerste AI-Winter
Dit is niet de eerste vrieskou in AI-land. De ontwikkeling van AI kende in het verleden al twee AI-winters. In de jaren ‘70 lag de ontwikkeling rondom AI bijna compleet stil en deze kwam in de tweede helft van de jaren ‘80 opnieuw in de problemen. Na het dieptepunt in 1990 is de interesse in AI geleidelijk toegenomen. Vanaf 2012 maakte de populariteit van AI grote sprongen. Toch bleken ook deep learning en opvolger deep reasoning de belofte niet waar te kunnen maken. De afhankelijkheid van historische data bleef een bottleneck. “Het lijkt erop dat het nu toch echt gedaan is met AI. Een groot verschil met eerdere AI-Winters is dat er nu echt geld achter zat. Bedrijven als Google en Facebook investeerden structureel en exponentieel in de technologieën, waardoor de technologieën daadwerkelijk konden worden opgeschaald. Nu de resultaten nog steeds zijn achtergebleven is de deceptie des te groter”, aldus de Jong. De Graaf vult aan: “Ik ben ook bang dat we deze klap niet te boven komen. Laten we hopen dat we bij een volgende veelbelovende technologie beter nadenken over de toepasbaarheid ervan.” Het lijkt er dus op dat het AI-sprookje nu echt voorbij is.